Khác với các loại gia vị khác, cây dổi có hương thơm đặc trưng – sang trọng, ấm áp, thơm ngát mà không loại gia vị nào có được.
Giới thiệu về cây dổi
Xã Chí Đạo (huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình) hiện được coi là trung tâm của cây dổi Mường. Toàn xã có khoảng 2000 cây dổi lớn tập trung ở thôn Bè Trên, Bè Ngoài. Có gần 3000 cây đang cho thu hoạch.
Những năm gần đây, hạt dổi được coi là đặc sản, được bán với giá trên trời, mang lại cuộc sống ổn định cho nhiều người dân nơi đây. Cả xã ngập tràn hương thơm của hương thảo. Sau khi trồng được 7 năm, cây dổi sẽ cho thu hoạch.
Cây ra hoa vào mùa xuân và chín vào khoảng tháng 9, tháng 10 hàng năm. Qủa dổi mọc thành từng chùm. Mỗi chùm thường có 3 hoặc 4 quả, mỗi quả có 4-8 hạt. Khi chín, hạt dổi chuyển sang màu đỏ. Người ta thu hoạch và phơi khô, khi khó hạt chuyển sang màu đen. Hạt phơi khô có thể để được 3-4 năm mà không bị hỏng.
Hương vị của hạt dổi
Hạt dổi có hương thơm mạnh, hơi hăng, rất đặc trưng không giống với bất kỳ loại gia vị nào.
Lý do là quả và hạt dổi chứa hàm lượng tinh dầu safrol rất cao (> 70%). Hạt càng già thì lượng tinh dầu càng cao, hương thơm càng mạnh. Ngoài ra còn chứa một số loại flavonoid và alkanoid khác rất tốt cho sức khỏe.
Hạt dổi giá bao nhiêu 1kg?
Giá hạt dổi tươi khoảng 650.000 – 750.000 đ/kg, còn hạt khô phải từ 1,5 – 2 triệu đồng/kg. Cây dổi ra hoa 2 vụ trong năm: vụ chính từ tháng 2 đến tháng 3 và chín từ tháng 9 đến tháng 10. Vụ phụ từ tháng 7 đến tháng 8 và chín từ tháng 3 đến tháng 4.
Người dân thu hoạch quả dổi bằng cách hái quanh rễ hoặc giăng lưới rồi dùng gập đập quả rơi xuống. Giá trị của một cây dổi có thể sánh ngang bằng vàng.
Các món ăn ngon với hạt dổi
- Món thịt trâu gác bếp ướp hạt đổi
- Chẩm chéo hạt dổi thơm ngon
- Cá nướng hạt dổi
- Tiết canh hạt dổi
- Muối hạt đổi
- Thịt lợn nướng chấm hạt dổi
Công dụng của hạt dổi với sức khỏe
Có lợi cho hệ tiêu hóa: gia vị hạt đổi cho vào các món ăn giúp kích thích hệ tiêu hóa. Ngăn ngừa đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc sau khi uống rượu bia.
Có lợi cho xương khớp: hạt đổi ngâm rượu chuyên dùng để chưa bệnh xương khớp trong đông y.
Gia vị tuyệt vời: cùng với hạt mắc khén, hạt đổi là một trong những loại gia vị nổi tiếng nhất của vùng Tây Bắc.
Cách sử dụng hạt dổi trong ẩm thực
Trước đây, người dân vùng núi đi hái hạt trong rừng rồi cho vào ống tre cất trong bếp. Khi muốn dùng, họ lấy ra một ít hạt và nướng trên than củi. Hạt nướng thơm được giã nhuyễn với muối trắng khô, cất vào vỏ bí ngô già để làm muối dổi. Loại muối này được dùng để ăn thịt gà hoặc thịt lợn, và làm gia vị cho nhiều món ăn độc đáo.
Không chỉ vậy, hạt có thể ngâm trong rượu để dùng làm thuốc giảm đau khớp rất tốt.
Cách ăn hạt dổi của người mường cũng phản ánh rất rõ nét văn hóa, phong tục của họ. Đầu tiên, cho vài cục than hồng vào lửa và hạt dổi vào bát, dùng đũa đảo đều cho đến khi ngửi thấy mùi thơm. Nghiền hạt dổi thành bột rồi trộn với muối, cho vào nước mắm hoặc làm gia vị cho các món thịt nướng, canh măng chua…
Ai đã từng du lịch sông Đà sẽ không thể quên món cá nước hạt dổi. Cá tươi được đánh bắt từ sông được chế biến, ướp muối, kẹp bằng que tre già, nướng trên than hồng. Từng xiên cá nóng hổi ăn kèm với muối trắng trộn hạt dổi thì còn gì tuyệt hơn.
Thịt lợn nướng hạt dổi là một trong những món ăn hấp dẫn du khách nhất. Thịt lợn thái mỏng, trộn với hạt dổi, nướng trên than hồng. Vị ngọt của thịt lợn hòa quyện với hương thơm của gia vị tạo nên món ăn đặc biệt không ai có thể chối từ.
Lời kết
Gần đây, nhiều thương lái đã vào bản tìm hạt cây dổi. Người dân thường thu hoạch và bán hạt ngay. Họ cũng xuất khẩu hạt cây muồng ra nước ngoài vì nhiều nền ẩm thực ưa chuộng hương vị của chúng. Thu nhập ổn định, người Mường ở Chí Đào còn sáng tạo ra một cách mới, đó là làm muối để bán cho khách du lịch. Loại gia vị thơm nồng mang hương vị núi rừng này, là món quà quý mỗi khi du khách ghé thăm vùng đất này.
Xem thêm:
- Hạt thông là gì? có tác dụng gì, giá bao nhiêu 1kg?
- Hạt hồ đào là gì? Hạt hồ đào có phải óc chó không?
- Hạt dẻ cười là gì? có tác dụng gì, giá bao nhiêu 1kg?